“Yaymaya Değer Dersler”

Meshur TED Talks un yeni baslattigi TED-Ed videolarini izliyorum. Paylasmak istedim. Bugun "Deep Ocean" `i sinifta cocuklara izlettim, bayildilar.


Yalniz videolarin uzunlugu 10 dakikayi gecmiyor. Hemen tuketilebilir videolarin, icinde bulundugumuz surat cagina daha yarasir oldugunu dusunmus olmalilar. Gercekten de cerez gibi; biri bitince digerini izlemek istiyor insan.

Mariana Çukuruna Yolculuk

Okyanusun tabaninda 2.500 km`ye varan, cok dar  ve derin bir yariktir Mariana  Cukuru. 11 km`ye varan en derin bolgesi ayni zamanda dunyaninda en derin noktasi unvanini da tasimaktadir.

Bilim insanlari, cukurun rekor derinliginin, artik "tek ilginc" sey oldugu dusuncesinde degiller. Son bes yildir artik daha detayli bilgiler toplaniyor ve bu derin yerlerin hayli canli oldugu gozleniyor.

Mariana gibi 20 den fazla cukur var ve bunlarin cogu Pasifik okyanusunun derinliklerinde uzaniyor. Bunlar ayni zamanda herhangi iki tektonik levhanin sinir noktalaridir ki bunlardan oldukca agir olan okyanus katmani, kitasal levhanin altina dogru gomulmektedir.

Jeologlar, sismik olarak aktif olan bu bolgelerin bazi depremlerin olusumunda onemli rolleri oldugunu dusunmekte. Hatta gectigimiz yillarda gerceklesen Japonya`daki siddetli depreminde, gene bu hareketlerin sonucu oldugu soyleniyor.

Biyologlar da okyanuslarin derinliklerine buyuteclerini tutmus bulunmaktalar. Oceanlab`dan bilim adamlari arastirmalara baslamadan onceki dusuncelerini "Yerin 11 km derinliginde, atmosferden 1000 kat fazla basinca sahip cukurlarda, cok nadir varliklarin olabilecegi, oldukca soluk ve elindekiyle yetinip, hayatta kalmaya calisan yasamlarla karsilasmayi bekliyorduk" diye ozetliyor ve ekliyorlar "Fakat en derin yerlerde bile bir cok yasamsal aktiviteye sahit olduk."